Girl Mobb olarak anılan sokak sanatçısı Nina Wright, Graffiti Camp for Girls projesiyle sokaklarda cinsiyet eşitliğinin peşine düşüyor.
Önceki yazılarımızdan birinde sokak sanatının aslında sanatın zümrelerden sıyrılıp herkes tarafından erişilebilir ve sergilenebilir hale gelmesinin somut bir ifadesi olduğundan bahsetmiştik. Ancak konu sergilenebilirlik kısmını derinleştirmeye geldiğinde cinsiyet eşitsizliğinin yankılarıyla karşılaşıyoruz. Bugün modern toplumun bir çıktısı olarak cinsiyet eşitliği ya da cinsiyetsizlik kavramı yer edinmeye başlasa da, hâlâ bazı tabuların altında ezilmeye devam ettiğimizi söyleyebiliriz. Sokak sanatı da bir nevi bu baskının çevresinde ilerleyen alanlardan biri.
Kaynak: Graffiti Camp for Girls
Graffiti Camp for Girls nasıl doğdu?
2017 yılında Graffiti Camp for Girls’ü yaratan Girl Mobb (Nina Wright) yeni taşındığı Oakland’da göz ardı edilmiş bir sorunun varlığını fark etti. Sergilerde ya da etkinliklerde kadın sanatçılarla tanışmasına rağmen hâlâ kendini gösteren kadınların sayısı erkeklere göre çok daha azdı. Oysa sanat pek çok işte bahane edilen varoluşsal niteliklerin aranmadığı, tamamen yaratıcılığa dayanan bir alandı. Kadınların kendini ifade etme konusunda daha özgür olmasını düşünen Nina, çareyi ağacı yaşken eğmekte buldu diyebiliriz.
“Bu bölgede yüzlerce duvar resmi var. Üzerine düştüğümde ise sadece 20 tanesinin kadınlar tarafından yapıldığını bulabildim ki bu çok saçma. Sadece bu konuda ne yapabileceğimi öğrenmek istiyordum.”
Nina’nın odak noktası doğru olsa da sorunun kaynağı daha kritikti. Kadınlara ait sokak eserlerinin sayısının daha az olmasının ana sebebi bu eserleri üretebilecek kadın sayısının da aynı şekilde sınırlı olmasıydı. Böylece 12-16 yaş aralığındaki kız çocuklarına yeteneklerini özgürce ifade edebilme şansı tanıyan Graffiti Camp for Girls doğdu.
Bir hafta süren kampta kız çocukları istedikleri temalara göre iş birliği ve ahenk içinde bir duvar resmi oluşturma sürecini deneyimledi. Üstelik sprey boya ile duvar resimleri oluşturmak için gerekli yaratıcı danışmanlık, görüntü planlama, araç ve uygulama anlayışı ve güvenlik önlemlerini öğrendikleri bir dizi besleyici sürece dahil olma şansı elde ettiler.
Neden sadece kızlar?
Pozitif ayrımcılığın da sık sık tartışma konusu olduğu bir dönemde yalnızca kız çocuklarına odaklanan bir yaratıcı kamp projesinin ne kadar kapsayıcı olduğu eleştirileri gelebilir. Hatta cinsiyet eşitliği ile başlayan arınma süreci “cinsiyetsiz” kavramının doğuşu ile devam ediyor. Ancak her süreçte olduğu gibi mevcut problemi çözmeden sonuca atlamaya çalışırsanız kalıcı bir çözüm elde edemezsiniz. Bu nedenle önce dezavantajlı grupların ihtiyaçlarına cevap verip adil bir ortam yarattıktan sonra kafamızdaki ideali uygulamak, önceliklendirme açısından oldukça önemli. Kadın sanatçıların kendilerini sokakta özgür bir şekilde ifade edebildiğinden emin olduğumuzda sayıların aslında pek bir şey ifade etmediğini söyleyebiliriz. Ne yazık ki dünya geneline baktığımızda kadınların ya da kız çocuklarının aksiyon almama nedenlerinin çok daha toplumsal ve hayatın içinden tabulara dokunduğunu görebiliyoruz.
Kaynak: Clarion Alley Mural Project
Nina Wright bu konuya kız ve erkek çocukların sprey boyalara bakış açısını göz önüne alarak şu şekilde bir açıklama getiriyor:
“Öylesine büyük bir sosyal dinamik farkı var ki. Daha önce okullarda duvar resmi dersleri verdim. Erkek çocuklar teneke kutularımı koyduğum valize koşup tenekeleri kapıp direkt püskürtmeye başlıyor. İzin istemiyorlar; sadece boyamak ve hemen sürecin içine atlamak için can atıyorlar. Ancak pek çok kız için, otoriteden kurtuluşun bir yolu olan bu ifade biçimi oldukça yeni. Ve bu alışılmadık özgürlük, insanın içini kemiren güvensizliklere yol açıyor. Genellikle kız çocuklarının ilk resim yapma anları genellikle ağır bir şüpheyle başlıyor ve tereddütle sprey kutularına doğru yaklaşarak gerekli yönergelerin paylaşılmasını bekliyorlar.”
Hem yerel hem de küresel açıdan Graffiti Camp for Girls’ün gördüğü ilgi her geçen gün katlanarak artıyor. Nihayetinde toplumsal cinsiyet normlarına sprey boya ile meydan okumak alışıldık bir yöntem değil. Belki de soyut problemlere somut çözümler getirerek göz önünde olmalarını sağlamak çok daha verimli bir yol olduğu içindir.
