R-URBAN, vatandaş katılımını esas alan, kentsel ve kırsal arasında alternatif yaşam, üretim-tüketim ve eğitim modellerini test etmek üzere Paris’in kuzeybatı banliyösünde 83 bin kişinin yaşadığı Colombes’da pilot uygulamalar başlatan bir inisiyatif. 2011 yılından beri geliştirilen projeler aracılığıyla Colombes ve çevresinde yerel ağların ve uygulamaların oluşumu için bir katalizör olarak hareket ediyor, katılımcılığı destekleyen araçlar ve kaynaklar geliştiriyor.
Colombes, işsizlik oranın yüksek ancak sivil örgütlenmenin yaygın olduğu, 450 kadar sivil toplum kuruluşuna ev sahipliği yapan bir kent; dolayısıyla R-URBAN gibi bir projelenin geliştirilmesi için uygun bir yer. Yerel organizasyonların yanı sıra Colombes Belediyesi projeyi oluşumundan itibaren destekliyordu. 2014’teki yerel seçimlerle değişen yönetim altında projenin Colombes’daki varlığı ve gelişimi tehdit altına girdiyse de direnişler sayesinde R-URBAN halen kentteki varlığını sürdürüyor.
Fransız filozof André Gorz’un düşüncelerini hatırlatarak “tükettiğimiz kadarını üretmek ve ürettiğimiz kadarını tüketmek” adına R-URBAN, sosyal ekonomi, üretim-dağıtım döngüleri, geri dönüşüm, yenilenebilir enerji, kentsel tarım, ekolojik inşaat ve ortak yaşam (co-living) gibi konular etrafında bölge halkının işleteceği, kendine yeten bir ‘tesisler ağı’ üzerine düşünüyor.
Bu tesisler ağının üç pilot biriminden ‘AgroCité’ permakültür, kompost ve yağmur suyu hasadı gibi uygulamalara odaklanan, yerel ürünlerinin satıldığı bir dükkan, kolektif mutfak ve kafeyi de içeren bir kentsel tarım alanı; ‘AnimaLab’ yumurta ve bal üretimine odaklanan bir mikro-çiftlik; ‘RecyLab’ kentsel atıkların geri dönüşümü, atıkların inşaa malzemelerine dönüştürülmesi ve ekolojik inşaat yöntemleri geliştirmek üzere çalışan, herkesin kullanımına açık üretim ekipmanlarının da bulunduğu bir birim. Yerel üretim-dağıtım döngülerinin bir parçası olarak işleyen ve zamanla farklı birimlere bağlanacak olan bu tesislerin eğitim odaklı yapısı ve etrafındaki programlar (çalıştaylar, söyleşiler, toplantılar), iş fırsatları yaratmakla beraber, kentte yeni türden dayanışma ve dirençlilik ağları geliştiriyor.
Geliştirilmesi sürmekte olan birimlerden ‘ECoHab’ bir dizi deneysel konut ve ortak yaşam alanından oluşan, geri dönüşüm ve yenilenebilir enerji kullanımını esas alacak bir yerleşim birimi; ‘WOW’ ise ilk olarak Londra’da faaliyete geçecek, bölge sakinlerini zanaatkarlarla bir araya getirerek, yerel bilgiyi, malzemeleri ve kaynakları kullanarak yerinde ve toplu üretimi teşvik edecek seyyar bir üretim birimi.
R-URBAN, Avrupa Birliği LIFE+ programı ve Colombes Belediyesi’nin desteği ile, Fransa merkezli atelier d’architecture autogérée (AAA) öncülüğünde ve İngiltere merkezli public works partnerliğiyle yürütülüyor. Fransa ve İngiltere’nin yanı sıra Belçika, Almanya, İspanya, Romanya gibi ülkelerden partner ağları oluşturularak Colombes’da prototiplenen uygulamaların farklı kentlere yayılması öngörülüyor.
Yazar: Nur Horsanalı
