Okumak, yazmak, paylaşmak ve okuduğunu, yazdığını ve paylaştığını anlamak için oluşturduğumuz “Sürdürülebilir Sözlük” on dördüncü sayısında V ve Y harfleriyle devam ediyor.
Sürdürülebilir Sözlük #14: V-Y
V
Verimlilik: Bir ekonomide belirli bir düzeyde çıktı üretmek için emek ve sermaye gibi üretim girdilerinin ne kadar verimli kullanıldığının ölçülmesi.
Y
Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA): Bir ürünün ham madde çıkarılmasından bertarafına kadar tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel etkisinin kapsamlı bir analizi.
Yerel kaynak kullanımı: Yakındaki veya bölgesel kaynaklardan mal veya malzeme tedarik edilmesi. Böylece yerel ekonomiler desteklenir ve iklim krizini besleyen en büyük damarlardan olan lojistik etkilerin kapsamı azaltılır.
Yapay lifler: Çeşitli kimyasal ya da fiziksel işlemlerle üretilen elyaf. İnsan yapımı selüloz elyafları, kaynak malzeme olarak doğal selülozik malzemeleri (odun hamuru, pamuk vb.) kullanan liyosel ve suni ipek (viskon, modal, viskon filament, Cupro) içerir. Üretilen sentetik elyaflar arasında çoğunlukla petrol yağından elde edilen sentetik hammaddeler kullanan polyester, poliamid (naylon) vb. yer alır.
Yeni Plastik Ekonomisi: Plastik özelinde döngüsel ekonominin ortak vizyonu ve hedefleri için bir araya gelen 850’den fazla kuruluşun girişimi. Mevcut durumda inanılmaz derecede tehlikeli olan plastik sorunumuzla mücadele etmeyi amaçlayan Yeni Plastik Ekonomisi, döngüsel ekonomi ilkeleriyle plastiğin asla atık veya kirlilik haline gelmediği bir gelecek öngörüyor. Sistem basitçe üç aşamadan oluşuyor.
- Sorunlu ve gereksiz tüm plastik maddeleri ortadan kaldır.
- Kullanımdaki tüm plastiklerin yeniden kullanılabilir, geri dönüştürülebilir veya kompostlanabilir olmasını sağla.
- Yeni nesil plastik öğelerin ekonomiye ve çevreye yayılmasının önünü aç.
Yeşil
Yeşil bina: Döngüsel gereklilikleri benimseyerek kendi kendine yeterlilik ile sürdürülebilirliği öncüleyen mimari tasarım. Yaşam döngüsü boyunca çevreyle uyumludur ve doğal kaynakları kullanmasıyla öne çıkarlar.
Yeşil enerji: Doğal olarak yenilenen yenilenebilir kaynaklardan toplanan enerji. Güneş ışığı, rüzgar, yağmur, gelgitler, dalgalar ve jeotermal ısı gibi.
Greenwashing (Yeşil Yıkama): Ürünlerin tüketiciyi çevresel etkileri konusunda yanıltacak şekilde pazarlanması. Daha detaylı açıklayacak olursak sürdürülebilirlik gibi kavramların arkasına gizlenen çevre düşmanı süreçler. Ne yazık ki pek çok sektörde sürdürülebilirliği bir pazarlama aracı olarak kullanmak oldukça yaygın. Dijital çağın yükselişiyle birlikte sürdürülebilirlik kelimesi değerini kaybediyor. Böylece bilinçli tüketiciler mallarını takip etmek için daha fazla bilgi talep etmek mecburiyetinde kalıyor.
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Yoksulluğa Son (SKA 1): Geçimin ve refahın tehdit altında olduğu aşırı yoksul olma durumu. SKA 1 yoksulluğun her biçimiyle mücadele etmeyi amaçlamaktadır. Aşırı yoksulluk içinde yaşayan insanların sayısı 1990 ile 2015 arasında yarıdan fazla azalsa da, pek çok kişi hâlâ en temel insani ihtiyaçlar için mücadele ediyor.
Yenilenebilir unsurlar
Yenileyici tarım: Sürdürülebilir gıda üretimini teşvik ederken toprak sağlığını, biyolojik çeşitliliği ve ekosistem dayanıklılığını iyileştirmeye de odaklanan tarım uygulamaları.
Yenilenebilir enerji: Güneş ışığı, rüzgar, dalga, biyokütle, jeotermal ve hidro enerji gibi, rezervleri tüketmeden kullanılabilen enerji kaynakları.
Yenilenebilir Enerji Kredileri: Yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektriğin çevresel özelliklerini temsil eden ve daha temiz enerjiye geçişi destekleyen sertifikalar.
Yeniden kullanım: Bir şeyin orijinal amacı dışında kullanılmasına uyum sağlamak. Yeni bir kullanıma uyacak şekilde değiştirerek veya öğeyi olduğu gibi yeni bir şekilde kullanarak uygulanabilir.
Yavaş akımlar
Yavaş moda: Modaya yönelik bir farkındalık ve yaklaşım olarak yavaş moda, kaliteli ve uzun ömürlü giysiler tasarlamak, yaratmak ve satın almaktır. Daha yavaş üretim programlarını, adil ücretleri, etik üretim koşullarını, daha düşük karbon ayak izlerini ve sıfır atığı teşvik eder.
Yavaş Yemek (Slow Food): Yavaş Yemek hareketi, Carlo Petrini tarafından çok uluslu gıda endüstrilerinin olumsuz etkisine bir yanıt olarak başlatıldı. Slow Food, Fast Food’a karşı koyan bir güç olarak konumlanıyor. Çünkü yerel mevsimlik ürünleri kullanmayı, zamana meydan okuyan üretim ve hazırlama yöntemlerini yeniden canlandırmayı ve ortak masalarda yiyecek paylaşmayı teşvik ediyor. Ayrıca çevresel olarak sürdürülebilir üretimi, hayvanlara etik muameleyi ve sosyal adaleti teşvik ediyor. Slow Food üyeleri besin kaynağımızdaki biyolojik çeşitliliği savunmayı, tat duyusunu anlayarak hayatlarımızın nasıl iyileştirilebileceğini daha iyi anlamayı ve tabak ile gezegen arasındaki bağlantıyı özümsemeyi amaçlıyor.
