Okumak, yazmak, paylaşmak ve okuduğunu, yazdığını ve paylaştığını anlamak için oluşturduğumuz “Sürdürülebilir Sözlük” ikinci sayısıyla devam ediyor. B diyince akla ilk olarak biyo, biyo kelimesinden yola çıktığımızda ise pek çok yeni kavram haneye ekleniyor.
Sürdürülebilir Sözlük: B
Biyo-bazlı: “Bio” ön eki Yunanca’da yaşam anlamına geliyor. Yaşam ve canlılarla ilişkili olan pek çok türetilmiş kelimede bio ön ekininin kullanımına rastlıyoruz. Bu kelimelerden biri olan biyo-bazlı ise biyolojik veya yenilenebilir kaynaklardan elde edilen malzemeleri tanımlıyor. Yani biyo-bazlı malzemelerin kökeni şu an canlı olan ya da geçmişte bir dönem canlı olmuş malzemelere dayanıyor.
Biyolojik olarak parçalanabilir: Sınırlı bir sürede çevrede doğal olarak parçalanabilen malzemeler. Neredeyse tüm malzemeler eninde sonunda bozunur ancak bazıları için bu süre binlerce yıl sürebilir. Üstelik bozunan malzemeler bu süreçte kimyasallar ve zararlı maddeler açığa çıkarabilir. Bilinçli olarak tasarlanıp üretilen biyolojik olarak parçalanabilir malzemeler ise çevreye hiçbir zarar vermez.
Biyo-çeşitlilik: Gezegenimizdeki yaşamın biyolojik çeşitliliği; genellikle üç seviyede incelenir: Ekosistem çeşitliliği, tür çeşitliliği ve genetik çeşitlilik. Sınırlı doğal kaynakların ve biyolojik çeşitliliğin korunması, sürdürülebilir kalkınma ilkeleriyle güçlü bir şekilde bağlantılı olduğu için Sürdürülebilir Sözlük’te önemli bir yer ediniyor.
Biyo-yakıt: Biyokütlenin kimyasal ve/veya biyolojik olarak işlenmesiyle üretilen yakıt.
Biyo-kütle: Belirli bir habitattaki canlı madde miktarı. Yani habitatın birim hacmi başına düşen organizmaların hacmi olarak da ifade edebiliriz. Enerji açısından yakıta dönüştürülebilen ve bu nedenle potansiyel bir enerji kaynağı olarak kabul edilebilen maddeler biyo-kütleye dahil edilir. Genellikle bitki kaynaklıdır.
Biyomimikri: Tasarım yaparken ve yenilikçi teknolojiler geliştirirken doğadan ilham almak. Yani çeşitli problemlere çözüm bulmak adına doğadaki benzer çözümleri taklit etmek şeklinde de ele alabiliriz.
Biyo-plastik: Biyolojik malzemelerden ve nişasta, selüloz, bitkisel sıvı ve katı yağlar gibi yenilenebilir hammaddelerden yapılan veya türetilen plastikler. Bazıları hem yenilenebilir hem de kısmen biyobazlı olduğundan biyolojik olarak parçalanabilir. Birden fazla koşula bağlı olarak bozunma süreleri birkaç günden birkaç yıla kadar değişebilir. Örneğin mısır nişastası ve şeker pancarı gibi hammaddelerden üretilen ve 3D baskı sektöründe yaygın olarak kullanılan PLA bir biyo-plastiktir.
Kaynak: Unsplash
Blockchain: İşlemleri kronolojik ve halka açık olarak kaydeden dijital defterler. Tamamlandığında zincire eklenen bloklardan – yeni işlemlerin kayıtları – oluşur, dolayısıyla blok zinciri adı verilir. Blockchain sistemin aracı kullanımından kaçınılır. Sürekli güncellenen bilgilerin saklandığı, dağıtıldığı ve oyuncular arasında paylaşıldığı bir düzlemde kullanıcıların şeffaf bilgilere ulaşmasını, izlemesini ve izlenmesini sağlar.
Bilinçli tüketim: Müşterinin sorumlu bir şekilde üretilmemiş belirli bir ürünü satın almanın çevresel ve sosyal etkilerinin farkında olduğu, artan bilinçli tüketici davranışı dalgası. Bilinçli tüketici, işletmeleri de dikkatli olmaya iter. Bu yolda sorumlu üretim kurallarına uyan ve savurgan veya zararlı süreçlere katkıda bulunmaktan kaçınan ürünleri satın almaya dikkat eder.
Beşikten beşiğe sistemi (Cradle to cradle): Üretim sürecinde oluşan atığın sıfıra indirilmesini esas alan, doğa dostu üretim anlayışı. Tam tersini ifade eden Beşikten Mezara sisteminde endüstriyel bir ürün, doğal kaynakların çıkarılması ile elde edilir ve bu ürün yaşamını tamamladığında çöp olarak, atık olarak doğaya döner. Sürdürülebilirlik ise Beşikten Beşiğe işlevselliğini esas alır. Bu yöntemde ürünler doğaya zarar vermeden üretilir, dönüştürülür ve tekrar kullanılır.
BM Küresel İlkeler Sözleşmesi: Dünya çapındaki işletmeleri sürdürülebilir ve sosyal açıdan sorumlu politikalar benimsemeye ve bunların uygulanması hakkında rapor vermeye teşvik eden bağlayıcı olmayan bir Birleşmiş Milletler antlaşması.
B-Corps: B-Corps, kâr ve amacı dengelemek için doğrulanmış sosyal ve çevresel performansa, kamu şeffaflığına ve yasal hesap verebilirliğe sahip üçüncü taraf sertifikalı işletmelerdir. B-Corps tanımına uygun bir şirketin ticareti iyilik için bir güç olarak kullanan küresel bir hareketi yönlendirdiğini de söyleyebiliriz.
Better Cotton Initiative (BCI): Küresel pamuk üretimini onu üreten insanlar için, var olduğu çevre için ve endüstrinin geleceği için daha iyi bir hale getiren bir girişim. İyi uygulamaların paylaşılmasını sağlamak ve toplu eylemin ölçeğini büyütmeyi teşvik etmek için tasarlanan BCI, pamuğu sürdürülebilir ve yaygın bir meta haline getirmeyi amaçlıyor.
Kaynak: Unsplash
