EIT Digital ve EIT Climate-KIC ortaklığında ve FedEx sponsorluğunda düzenlenen Sürdürülebilir Şehirler İklim Etkisi Yarışması’nın (Sustainable Cities Climate Impact Challenge) ilki gerçekleştirildi. Yarışma kapsamında Türkiye ve Avrupa’dan seçilen dört şehir daha temiz, daha yeşil ve daha akıllı mobiliteye geçişi hızlandıran çözümleri uygulamak için 240.000 dolar civarında bir ödüle ortak oldu.
Bisikletle ulaşım bir hayal mi yoksa gereklilik mi? Temiz kaynaklara ve büyük oranda motorsuz alternatiflere dayanan akıllı mobilite kavramı geleceğin karbon sıfır şehirlerini dönüştürmek için hazırda bekliyor. Kentsel mobiliteyi yeşil bir çizgiye çekmek isteyen şehirler tarafından oluşturulan projeler, karbon sıfır hedefine giden yolda etki sahibi olmak için yukarıda bahsettiğimiz projede yarıştı.
Doğayı seven, yeşili koruyan şehirler
Kasım 2022’de karbon sıfıra ulaşma yolunda bir adım atmak isteyen şehirlerde ulaşımı karbondan arındırmayı, sürdürülebilir mobilite çözümlerinin benimsenmesini hızlandırmayı ve yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlayan yenilikçi projeler sunmaları için açık bir çağrı yapıldı.
19 ülkeden 43 başvurudan oluşan bir havuzda yenilikçi yaklaşımları, güçlü şehir yönetimi desteği ve diğer şehirlere ölçeklendirilme şansı ile dört farklı proje dikkatleri üzerine çekti. Hackney (Birleşik Krallık), Espoo (Finlandiya), Olot (İspanya) ve Karasu (Türkiye) şehirleri pilot projelerini uygulamak için 70.000$’a kadar hibe almaya hak kazandı.
Vatandaşlara daha temiz hava, daha güvenli ulaşım ve daha az trafik sıkışıklığı ve gürültü sunan pilot projeler şu andan itibaren 2023’ün sonuna kadar uygulanacak. Üzerine düşeni yapmaya hazır olan Avrupa şehirleri belirli çerçevelerde yer alan yeşil projeleri önce uygulayıp daha sonra dünya ile paylaşmaya hazırlanıyor. Karbon sıfır her şehir için ulaşılması kolay bir hedef olmasa da, atılan her adım değişimin yolunu açmak için bir basamak.
Üstelik projeye alınan başvuruların sayısı ve projelerin içerikleri esasında Avrupa ve civarındaki şehirlerin iklim krizine dair nerede konumlanmak istediklerini fark etmemizi sağlıyor. Yerelden küresele yayılması hedeflenen projeler kent sakinlerinin yaşam kalitesini artırırken, sürdürülebilir büyüme açısından da önemli bir yerde konumlanabilir.
Peki yarışmanın ilk senesinde öncü niteliğinde seçilen ve aralarında Türkiye’den bir şehrin de yer aldığı dört yeşil pilot projeye göz atalım mı?
Karasu, Türkiye: Güvenli seyahat koridorları
Kış nüfusu: 35.000
Yaz nüfusu: 500.000’e kadar
Ödül: 50.000$
Karadeniz kıyısında bir turizm kenti olan Karasu, motor trafiğini olabildiğince azaltmayı hedefleyen bir proje ile seçilmeye hak kazandı. Belediye ve Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, sokak alanını yeniden tahsis ederek yayalar, bisikletler ve scooterlar için güvenli ve etkili aktif seyahat koridorları oluşturmak için iş birliği yapıyor. Hedefleri ise motor trafiğinin hakimiyetini azaltırken, aktif seyahate ve kolektif sürdürülebilir hareketliliğe daha geniş geçişi teşvik etmek. Bu hedefe giden yolda ise genç nüfus kilit bir rol oynuyor.
Hackney, Birleşik Krallık: Kargo bisikleti kullanımı
Nüfus: 280.000
Ödül: 70.000$
London Borough of Hackney, işletmelerin ve bölge sakinlerinin daha sürdürülebilir ulaşım çözümlerine geçişini desteklemek için 2012 yılında Sıfır Emisyon Ağı’nı (ZEN) kurdu. ZEN, yol tehlikesi, bisiklet hırsızlığı gibi sorunları minimize etmek için çalışıyor. Şehir, yerel iş dernekleri ve e-kargo bisikleti tedarikçileriyle ortaklık kurarak, kendini uzun vadede sıfır emisyonlu taşımacılığa adamış aktif bir iş ağı oluşturmak ve diğer şehirlerle bilgi ve öğrenim paylaşımı için ZEN faaliyetlerini artırmayı amaçlıyor.
London Borough of Hackney Çevre ve Ulaştırmadan Sorumlu Kabine Üyesi Mete Çoban şunları söylüyor: “İklim kriziyle mücadele açısından Hackney, Birleşik Krallık’taki en iddialı şehirlerden biri. Planımız trafiği ve kirliliği azaltarak, insanların daha sağlıklı seyahat etmesine yardımcı olarak ve daha yaşanabilir mahalleler oluşturarak daha yeşil, daha sağlıklı bir Hackney yaratmak.”
Espoo, Finlandiya: Göçmenler ve bisikletler
Nüfus: 272.000
Ödül: 60.000$
Finlandiya vatandaşlarının çoğu erken yaşta bisiklete binmeyi öğrenerek; düşük maliyetli ve sürdürülebilir hareketliliğe erişim sağlıyor. Ancak Espoo’nun özellikle kadın ve kız çocuklarının bu tür fırsatlara daha az erişime sahip olduğu artan mülteci ve göçmen nüfusu için durum böyle değil. Espoo’nun pilot projesinin ise iki amacı var: Yerel bisiklet tamir tamircilerinin işlerini artırırken toplumsal kapsayıcılık ve toplumsal cinsiyet eşitliğini ele alacak şekilde bisiklet kullanımını artırmak. Espoo şu anda bisiklet altyapısını genişletiyor ve proje için sağlam bir temel oluşturuyor.
Olot, İspanya: Endişe ve hırsızlığı azaltmak için güvenli bisiklet depolama
Nüfus: 36.000
Ödül: 60.000$
Katalonya’daki Olot kasabası, vatandaşların uzun süreli bisiklet park etme tesislerinin güvenliği konusundaki endişelerini gidermek istiyor. Pilot projede belediye meclisi temsilcileri, bisikletlerin her seferinde saatlerce bırakıldığı hastane, birinci basamak sağlık merkezi, spor merkezleri ve otobüs durakları gibi ulaşım talebinin yüksek olduğu alanlarda bu tesislerden oluşan bir ağ kurulmasını öneriyor.
