Okumak, yazmak, paylaşmak ve okuduğunu, yazdığını ve paylaştığını anlamak için oluşturduğumuz “Sürdürülebilir Sözlük” dördüncü sayısıyla devam ediyor. Döngüsel ekonomi, dijital moda gibi kavramları barındıran D harfinin Sürdürülebilir Sözlük’teki yerine beraber göz atmak ister misin?
Sürdürülebilir Sözlük #4: D
Döngüsellik: Onarılabilen, yeniden yapılabilen, yeniden kullanılabilen, başka amaçlara uygun hale getirilebilen (ileri dönüşüm gibi) ve yaşam döngüsünün sonunda biyolojik olarak parçalanabilen veya geri dönüştürülebilen ürünler tasarlama ve üretme yaklaşımı.
Döngüsel ekonomi: Kaynakların mümkün olduğu kadar uzun süre kullanıldığı, kullanım sırasında kaynaklardan maksimum değer elde edilen ve sonunda ürün ve malzemelerin geri kazanılıp yenilendiği bir ekonomi modeli.
Döngüsel tasarım: Kaynakların sürekli olarak çeşitli biçimlerde döngüye sokulduğu, yeniden kullanım ve geri dönüşüm döngüsünün takip edildiği ve dolayısıyla kaynakların israf edilmesinin önlendiği döngüleri tasarlama ilkeleri. Bir nevi döngüsel ekonomi modellerine giden yolda bir mihenk taşı diyebiliriz.
Döngüsel üretim: Döngüsel ekonomi ilkelerine dayalı ve kapalı döngü mantığıyla çalışan mekanizmalarla sağlanan üretim süreci. Bir sürecin çıktısının israftan kaçınılması ile bir başka sürecin girdisi hazır hale geliyor. Böylece gezegenden yeni bir malzeme çıkarılmasına yani kaynak israfına gerek kalmıyor.
Dijital moda: Modanın geleceğin teknolojileri ışığında yaşadığı değişim süreci. Dijital moda ile artırılmış gerçeklik (AR) ve 3D baskı teknolojisi gibi alanlar giyim sektörüne yön verebilir. Bu sayede kişiselleştirilmiş hizmet, lojistik süreçlerde azalma, kaynak israfından kaçınma gibi sürdürülebilirliği destekleyen olgular elde edilebilir.
Dünya Limit Aşımı Günü (Earth Overshoot Day): Global Footprint Network (Küresel Ayak İzi Ağı) tarafından öngörülen Dünya Limit Aşımı Günü, insanlık olarak doğal kaynaklarımızın yıllık kotasını doldurduğumuz tarihe denk geliyor. Başka bir deyişle, belirli bir yıldaki ekolojik kaynak ve hizmetlerin, gezegenimizin o yıl yenileyebileceği miktarı aşması durumu olarak da bahsedebiliriz.
Depolama sahası: Çöplerin toprak katmanları arasına gömüldüğü katı atık bertarafı. Bu yöntem genellikle alçaktaki zemini ıslah etmek için kullanılıyor.
Doğrusal ekonomi: Bir ürün yapmak için ham maddelerin kullanıldığı ve kullanımdan sonra her türlü atığın çöpe atıldığı ekonomi modeli. Döngüsel ekonominin tam tersi olan geleneksel doğrusal ekonomi modelinde atıklar doğaya zarar verirken, her yeni ürüne ihtiyaç duyulduğunda yeni kaynakların çıkarılması ihtiyacı da ortaya çıkıyor.
Diğer kavramlar
Değer zinciri: Bir işletmenin pazara değerli bir ürün veya hizmet sunmak için gerçekleştirdiği bir dizi faaliyet. Prensip olarak tedarik zincirine benzese de esasında bir işletme için “değer yaratan” kilit noktalara odaklanıyor.
Dikey entegrasyon: Bir şirketin tedarik zincirini izlemek ve yönetmek için tedarikçilerine ve distribütörlerine sahip olduğu bir strateji. Dikey entegrasyon şirketlere süreci kontrol etme, maliyetleri azaltma ve verimliliği artırma olanağı sağlayarak fayda sağlıyor.
